Marnowanie żywności: Musimy przestać marnować 30% naszej żywności

9 minut(y) czytania

Zaktualizowano dnia: 19.12.2021 10:39:13 GMT

30% żywności na świecie jest tracone lub marnowane. To równa się średnio 614 kcal na osobę na dzień. To mniej więcej tyle co 10 średniej wielkości jajek lub 21 dużych marchewek każdego dnia!

Image of Globalne straty i marnowanie żywności

Globalne straty i marnowanie żywności

Straty te występują na wszystkich etapach łańcucha dostaw żywności, od gospodarstwa rolnego do twojego talerza. Jednak przyczyny tych strat różnią się na poszczególnych etapach. Dlatego też pomocne jest rozważanie ich oddzielnie, dokonując rozróżnienia między stratami żywności i jej marnowaniem.

Jaka jest różnica między stratami żywności a marnowaniem żywności?

Straty żywności występują w gospodarstwach rolnych, w magazynach i tranzycie. Obejmują one żywność, która została uszkodzona podczas przetwarzania, pakowania i transportu.

Tymczasem marnowanie żywności występuje na etapie sprzedaży detalicznej i konsumpcji. Jedzenie jest marnowane, gdy zostaje wyrzucone, ponieważ upłynął jego termin przydatności do spożycia, lub jest uznane przez konsumenta za „brzydkie”. Marnowanie żywności jest również powodowane nieprawidłowym przechowywaniem w domu oraz zamawianiem lub kupowaniem większej ilości, niż jest się w stanie zjeść.

Image of Straty żywności wobec marnowania żywności

Straty żywności wobec marnowania żywności

Dlaczego straty i marnowanie żywności są złe?

Gdy żywność jest tracona lub marnowana, wszystkie zasoby potrzebne do jej wytworzenia również są marnowane! W skali globalnej, straty i marnowanie żywności powodują:

  • zmarnowanie 1,4 miliarda hektarów gruntów, aby wyprodukować niezjedzoną żywność – jest to powierzchnia większa od Kanady i Indii razem wziętych!
  • Marnowanie rocznie około 250 km³ wody – to prawie trzykrotność objętości Jeziora Genewskiego!

Straty i marnowanie żywności pochłaniają również mnóstwo energii. Ta zmarnowana energia powoduje znaczne emisje gazów cieplarnianych. Ponadto gnijąca żywność bezpośrednio przyczynia się do emisji, uwalniając metan.

W sumie między 2010 a 2016 straty i marnowanie żywności odpowiadały za 8-10% światowych emisji gazów cieplarnianych pochodzących z działalności człowieka. W samych Stanach Zjednoczonych produkcja traconego lub marnowanego jedzenia uwalnia tyle samo gazów cieplarnianych co 37 milionów samochodów!

To nie jest tylko problem środowiskowy. Marnowanie wiąże się również z kosztami ekonomicznymi w wysokości 940 miliardów dolarów rocznie! Wynika to ze strat ekonomicznych w całym łańcuchu dostaw i zwiększa koszt żywności dla konsumentów.

Image of Koszt strat i marnowania żywności

Koszt strat i marnowania żywności

Co powoduje straty i marnowanie żywności w różnych krajach?

Czym bogatsi są ludzie, tym więcej jedzenia marnują. W zamożniejszych krajach ponad 40% strat żywności i jej marnowania ma miejsce na etapie handlu detalicznego i konsumpcji. Wynika to w dużej mierze z zachowań konsumentów i przewagi podaży żywności nad popytem.

W krajach rozwijających się straty żywności występują głównie wcześniej w łańcuchu dostaw, a znacznie mniej marnowane jest na poziomie konsumenckim. Podczas gdy ludzie w Europie i Ameryce Północnej marnują rocznie 95-115 kg jedzenia na osobę, ludzie w Afryce Subsaharyjskiej i w Azji Południowej/Południowo-Wschodniej marnują rocznie zaledwie 6-11 kg na osobę.

Image of Źródła strat żywności i jej marnowania w różnych regionach

Źródła strat żywności i jej marnowania w różnych regionach

Straty żywności w krajach rozwijających się są spowodowane głównie przez niski poziom technik zbiorów, niewystarczające zaplecze magazynowe i chłodnicze oraz brak infrastruktury do transportu i wprowadzania żywności do obrotu.

Jak możemy ograniczyć straty i marnowanie żywności?

Podczas gdy energia jest potrzebna, żeby przetworzyć i zapakować jedzenie, emisje pochodzące ze strat i marnowania żywności są o wiele większe. Weźmy na przykład wołowinę: opakowanie, transport i handel detaliczny razem wzięte stanowią zaledwie 1-9% łącznych emisji, podczas gdy straty i marnowanie żywności powodują ich 12-15%.

Image of Bilans emisji w odniesieniu do wołowiny

Bilans emisji w odniesieniu do wołowiny

W krajach rozwijających się w celu ograniczenia strat konieczne będą inwestycje w ulepszone techniki zbioru, obiekty magazynowe i infrastrukturę, a także usprawnienia w zakładach przetwórczych i pakujących.

Przechowywanie jest jedną z najważniejszych przyczyn strat żywności w tych krajach, dlatego poprawa infrastruktury magazynowej miałaby duży wpływ na ograniczenie strat. Na przykład gdyby dostęp do chłodzenia był taki sam jak w bogatszych państwach, można by wyeliminować 25% strat i marnowania żywności w tych krajach!

Aby rozwiązać ten problem, będziemy musieli opracować tanie, niewymagające podłączenia do sieci rozwiązania w zakresie konserwacji żywności. Przykładem takiej technologii jest Wakati, szczelny namiot, który wymaga jedynie energii słonecznej i wody, aby stworzyć szczelne środowisko przechowywania, które spowalnia dojrzewanie i zapobiega odwodnieniu żywności oraz rozwojowi pleśni.

W rzeczywistości, tanie i niskoemisyjne technologie zapobiegające stratom i marnowaniu żywności są przydatne również w bogatszych krajach. Na przykład jadalne powłoki, które zapobiegają utracie wody, oraz produkty pochłaniające gazy powstające podczas dojrzewania owoców i warzyw pozwalają dłużej zachować świeżość żywności.

Na horyzoncie pojawiają się również bardziej zaawansowane technologicznie rozwiązania. Opracowywane są inteligentne opakowania, które są w stanie monitorować żywność i w czasie rzeczywistym informować, jak szybko się zepsuje. Niektóre inteligentne opakowania nawet aktywnie zapobiegają rozwojowi mikroorganizmów zanieczyszczających żywność!

Same innowacje mogą nam jednak pomóc tylko do pewnego stopnia. Społeczeństwo musi stać się bardziej świadome tego, w jaki sposób jego działania przyczyniają się do marnowania żywności i co może zrobić, aby temu zapobiec.

Oprócz zachęcania ludzi do działań ograniczających marnowanie, należy im zapewnić informacje na temat przechowywania żywności i bezpieczeństwa żywności po upływie daty ważności (co wygląda inaczej w różnych krajach).

Ale nie tylko konsumenci marnują jedzenie. Supermarkety wyznaczają wysokie standardy dotyczące tego, jak żywność powinna wyglądać, a nieidealne jedzenie jest często wyrzucane, nawet jeśli jest całkowicie zdatne do jedzenia. Zaakceptowanie „brzydkiej” żywności zarówno na etapie sprzedaży detalicznej, jak i na poziomie konsumenta, będzie niezbędne, byśmy mogli ograniczyć niepotrzebne marnowanie jedzenia.

Image of Jedz brzydkie jedzenie!

Jedz brzydkie jedzenie!

Restauracje, sprzedawcy detaliczni i firmy cateringowe mogą również ograniczyć marnowanie żywności poprzez sprzedawanie jedzenia w odpowiedniej wielkości porcjach oraz przekazywanie niezjedzonych dóbr tym, którzy nie mogą pozwolić sobie na ich zakup.

Ale co z kawałkami jedzenia, których nie możemy zjeść? Resztki jedzenia, takie jak obierki czy ogryzki, można dawać do zjedzenia bezpośrednio zwierzętom lub owadom (takim jak larwy muchówek z gatunku Hermetia illucens), które z kolei mogą być wykorzystane jako pasza dla zwierząt. Ale te resztki jedzenia mogą być również wykorzystywane przez ludzi. Na przykład odpady żywnościowe mogą być przerobione w biodegradowalne opakowania lub bioplastik. To nie tylko ogranicza marnowanie, ale również zmniejsza ilość wyrzucanych plastikowych opakowań niepodlegających procesowi biodegradacji.

Podsumowanie

Straty żywności i jej marnowanie występują na wszystkich etapach łańcucha dostaw żywności, i reprezentują ogromne marnotrawstwo zasobów oraz niepotrzebne emisje gazów cieplarnianych. Zmniejszenie strat żywności i jej marnowania przyniesie korzyści dla środowiska, jak i globalnej gospodarki, poprawiając światowe bezpieczeństwo żywnościowe, i sprawiając, że jedzenie będzie bardziej dostępne dla biedniejszych społeczności, oszczędzając przy tym miliardy dolarów.

W różnych krajach będą potrzebne różne rozwiązania, ponieważ przyczyny strat żywności i jej marnowania znacząco różnią się zależnie od regionu. W miarę bogacenia się świata marnowanie żywności na poziomie konsumenta może stawać się coraz większym problemem. Dlatego ważne jest, żeby ludzie byli świadomi skutków marnowania żywności i tego, co sami mogą zrobić, by coś zmienić.

Mimo to nie da się uniknąć pewnych strat i marnowania żywności, zwłaszcza tych, które występują na wcześniejszych etapach łańcucha dostaw. Co by było, gdybyśmy mogli skrócić ten łańcuch?

W następnym rozdziale przyjrzymy się, jak można to osiągnąć poprzez przybliżenie produkcji żywności do konsumentów.

Następny rozdział