Rozwiązanie problemu ubóstwa: Jaki jest właściwy sposób, aby to zrobić?

8 minut(y) czytania

Zaktualizowano dnia: 29 Mar 2021

Ubóstwo jest skomplikowanym problemem, a kryzys klimatyczny już teraz nasila swój wpływ na najbardziej dotknięte nim osoby . Ale istnieje nadzieja! W tym rozdziale będziemy badać powiązania między ubóstwem a kryzysem klimatycznym, oraz sprawdzać możliwości przeciwdziałania ubóstwu i zmianom klimatu dzięki energii odnawialnej.

Czym jest ubóstwo?

W 2015 r. 730 mln osób żyło za mniej niż 1,90 USD dziennie .

Oznacza to, że 1 na 10 osób żyła w „skrajnym ubóstwie” !

Image of 56% osób żyjących w skrajnym ubóstwie mieszka w Afryce Subsaharyjskiej !

56% osób żyjących w skrajnym ubóstwie mieszka w Afryce Subsaharyjskiej !

Jednak ubóstwo to nie tylko kwestia pieniędzy: ludzie mogą cierpieć z powodu ubóstwa na wiele sposobów . Organizacja Narodów Zjednoczonych definiuje ubóstwo jako „ograniczenie wyboru i szans życiowych” .

Zgodnie z tą definicją, oto niektóre ze sposobów, na jakie ludzie mogą doświadczać ubóstwa :

Image of Gospodarstwa domowe mogą doświadczać ubóstwa na wiele różnych sposobów 

Gospodarstwa domowe mogą doświadczać ubóstwa na wiele różnych sposobów 

Energia i ubóstwo

Ale co to ma wspólnego ze zmianami klimatu?

Jednym ze sposobów na powiązanie kwestii ubóstwa i klimatu jest energia elektryczna.

W 2016 r. 13% ludności na świecie nie miało dostępu do energii elektrycznej . Bez tego ludzie nie mogą osiągnąć podstawowego standardu życia . Mimo to obecny postęp oznacza, że dopiero w 2080 roku każdy w Afryce będzie miał dostęp do energii elektrycznej !

Brak energii elektrycznej uniemożliwia ludziom ucieczkę przed ubóstwem , ponieważ zamiast niej muszą oni korzystać z nieefektywnych i kosztownych źródeł energii, takich jak akumulatory i świece . Lampy naftowe są najpowszechniejszym, ale też jednym z najmniej wydajnych źródeł oświetlenia .

Image of Lampy naftowe są o wiele droższe niż żarówki 

Lampy naftowe są o wiele droższe niż żarówki 

To wzmacnia obecne nierówności .

To oczywista pułapka ubóstwa w akcji: wysokie ceny energii dla najuboższych ludzi pochłaniają pieniądze, które inaczej pomogłyby im uciec z ubóstwa. Dostarczając energię elektryczną najuboższym gospodarstwom domowym, można by zaoszczędzić te pieniądze i wykorzystać je do zaspokojenia innych potrzeb .

Image of Tania energia elektryczna pomaga ludziom uciec z ubóstwa 

Tania energia elektryczna pomaga ludziom uciec z ubóstwa 

Brak energii elektrycznej ma również wpływ na zdrowie i edukację, hamując rozwój .

Systemy opieki zdrowotnej mają problemy z poprawnym funkcjonowaniem bez elektryczności . Potrzebna jest ona do chłodzenia leków, obsługi maszyn medycznych, oświetlania szpitali i w wielu innych celach . W znacznej części Afryki marnowane są szczepionki, ponieważ 60% lodówek używanych do ich przechowywania nie ma niezawodnego źródła energii .

Wykształceni pracownicy, tacy jak lekarze i nauczyciele, mogą mieć problemy ze skuteczną pracą na pozbawionych elektryczności obszarach wiejskich. To jeszcze bardziej ogranicza możliwości i usługi dostępne dla miejscowej ludności .

Cierpią również uczniowie, ponieważ mają trudności z ukończeniem zadań domowych bez oświetlenia elektrycznego w domu . Młode dziewczęta są szczególnie narażone na to, że będą musiały rzucić szkołę, ponieważ rodziny potrzebują ich do zbierania drewna opałowego dla energii .

Image of Dostęp do energii elektrycznej wpływa na zdrowie i edukację

Dostęp do energii elektrycznej wpływa na zdrowie i edukację

Mieszkając w kraju rozwiniętym, łatwo zapomnieć, że niezawodna energia elektryczna jest podstawą godnego standardu życia, na który zasługuje każdy .

Energia elektryczna na rzecz likwidacji ubóstwa

Zwiększony dostęp do energii elektrycznej wiąże się z mniejszym ubóstwem i większym wzrostem gospodarczym ; energia często prowadzi do rozwoju .

Ten wykres pokazuje związek między zużyciem energii elektrycznej a ubóstwem. Kraje o wysokim zużyciu energii elektrycznej mają zwykle niski poziom ubóstwa .

Image of Zużycie energii na mieszkańca w stosunku do odsetka ludności żyjącej w skrajnym ubóstwie 

Zużycie energii na mieszkańca w stosunku do odsetka ludności żyjącej w skrajnym ubóstwie 

Wszystko to brzmi wspaniale – energia napędza wzrost gospodarczy, który wydobywa ludzi z ubóstwa . Ponadto w miarę bogacenia się krajów, tempo wzrostu ich populacji maleje .

Niestety, nie jest to takie proste… 

Kiedy kraje stają się bogatsze, każdy ich mieszkaniec konsumuje więcej , a ilość emisji uwolnionych na osobę rośnie . Oznacza to, że nawet jeśli liczba ludności jest mniejsza, całkowita wielkość śladu węglowego danego kraju prawie zawsze wzrasta w miarę, jak się bogaci .

Image of Emisje CO₂ na mieszkańca w stosunku do PKB na mieszkańca, 2016

Emisje CO₂ na mieszkańca w stosunku do PKB na mieszkańca, 2016

Tak więc energia pobudziła wzrost gospodarczy i pozwoliła milionom ludzi wyjść z ubóstwa . Większość tej energii pochodzi jednak z paliw kopalnych, co jest niezrównoważonym źródłem . Właśnie ten niezrównoważony wzrost gospodarczy spowodował obecny kryzys klimatyczny .

Czy możemy wyciągnąć wnioski z przeszłości?

Czy istnieje zatem sposób na wydobycie ludzi z ubóstwa bez pogłębiania zmian klimatu?

Tak! Jak dotąd bogate kraje wykorzystywały paliwa kopalne do zasilania swojego rozwoju , ale obecnie przechodzą na niskoemisyjne źródła energii .

W regionach, które nigdy wcześniej nie posiadały energii elektrycznej, możliwe jest rozpoczęcie od energii odnawialnej, bez korzystania kiedykolwiek z paliw kopalnych . Jest to tak zwana koncepcja żabich skoków w zakresie technologii .

Image of Koncepcja żabich skoków w zakresie technologii na rzecz czystej energii

Koncepcja żabich skoków w zakresie technologii na rzecz czystej energii

Na przykład panele słoneczne i turbiny wiatrowe można budować szybciej niż elektrownie zasilane paliwem kopalnym, a także w odległych miejscach poza siecią . Oznacza to, że poszczególne gospodarstwa domowe lub wioski mogą mieć własne, niezawodne, odnawialne źródło energii elektrycznej !

Jak możemy zapłacić za czystą energię?

Choć koncepcja żabich skoków w zakresie technologii wydaje się świetna, płacenie za odnawialną i czystą energię w biednych krajach wiąże się z pewnymi przeszkodami . Na przykład koszty początkowe infrastruktury energii odnawialnej (i jądrowej) są wyższe niż te związane z energią nieodnawialną :

Image of Czyste i odnawialne źródła energii często mają wysokie koszty początkowe 

Czyste i odnawialne źródła energii często mają wysokie koszty początkowe 

Wykres ten pokazuje, że większość kosztów energii odnawialnej ponoszona jest na etapie budowy. Elektrownie węglowe i gazowe mogą być tańsze w budowie, ale są droższe w eksploatacji .

Może to utrudnić krajom i społecznościom rozwijającym się wybór czystych i odnawialnych źródeł energii – nie mają pieniędzy potrzebnych do ich zainstalowania , a w perspektywie krótkoterminowej paliwa kopalne wydają się tańsze.

Te bariery finansowe można przezwyciężyć poprzez wsparcie ze strony krajów bogatszych, na przykład w formie darowizn lub pożyczek .

Szacuje się, że w latach 2005-2016 darowizny od krajów bogatych na wsparcie projektów czystej energii i efektywności energetycznej w krajach rozwijających się zmniejszyły emisje o 0,6Gt CO₂eq rocznie . Stanowi to 1,1% całkowitej emisji gazów cieplarnianych w 2018 r. (CO₂eq) .

Podsumowanie

Każda osoba ma prawo do godnego standardu życia . Każdy kraj ma prawo do rozwoju .

W przeszłości paliwa kopalne dostarczały energię potrzebną do rozwoju i uniknięcia ubóstwa. Ich stosowanie przyspieszyło jednak również obecny kryzys klimatyczny . Dziś koncepcja żabich skoków w zakresie technologii pozwala krajom rozwijającym się wykorzystać do napędzania wzrostu gospodarczego niskoemisyjną energię zamiast paliw kopalnych .

Zapewnianie energii odnawialnej tym, którzy jej potrzebują, zmniejsza ubóstwo  bez konieczności zwiększania emisji !

Następny rozdział