Mô hình khí hậu: Chúng ta có thể dự đoán biến đổi khí hậu như thế nào?

Có nhiều cách khác nhau  để ước tính được khí hậu đã từng như thế nào vào một triệu năm trước. Ví dụ, khi các nhà khoa học nhìn vào mặt cắt của những thân cây nhất định, họ có thể ước tính được khí hậu hàng nghìn năm trước ra sao.

Có nhiều lợi ích khi ước tính khí hậu vào trước những năm 1850 như thế nào, Chẳng hạn, vào khoảng thời gian này bao gồm những sự thay đổi về khí hậu lớn hơn và nhanh hơn bất kỳ thời gian trong 170 năm qua. Bằng cách sử dụng dữ liệu từ những sự thay đổi chóng mặt trong khí hậu trước đây ta có thể cải thiện những dự đoán về sự biến đổi khí hậu bất thường và cực đoan mà chúng ta đang đối mặt gần đây.

Các nhà khoa học sử dụng dữ liệu này như thế nào?

Các nhà khoa học sử dụng dữ liệu trong quá khứ để kiểm tra những mô hình của họ. Hãy nhớ rằng, nếu mô hình khí hậu có thể mô phỏng được khí hậu trong quá khứ, thì kiểu khí hậu trong tương lai sẽ có khả năng được mô phỏng một cách chính xác hơn. Tuy nhiên các nhà khoa học đang phải đối mặt với nhiều thử thách bởi vì khi họ sử dụng dữ liệu không được thu thập trực tiếp (các nhà khoa học đã không sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ không khí vào 500 năm trước đây đâu!) điều này có nghĩa là còn có một số điểm không chắc chắn trong các thí nghiệm.

Hơn thế nữa, dù cho những dữ liệu lịch sử có chính xác đi chăng nữa, vẫn luôn luôn tồn tại những điểm không chắc chắn về những gì sẽ xảy ra trong tương lai. Nhưng chỉ vì mô hình khí hậu có thể dự đoán chính xác với dữ liệu lịch sử, điều đó không có nghĩa rằng những dự đoán trong tương lai sẽ chính xác như vậy!

Vẫn còn choiceQuiz về việc những dự đoán và mô phỏng những khía cạnh của hệ thống khí hậu ít đáng tin cậy hơn nếu không có đủ dữ liệu hoặc nếu những quá trình đó quá phức tạp để có thể được biểu thị một cách chính xác. Đây là trường hợp đối với những dự đoán về lượng mưa, tuyết rơi, nhiệt độ nước biển sâu và biển băng ở Bắc Cực.

Các nhà khoa học vẫn đang làm việc không ngừng nghỉ để kiểm tra và cải thiện độ chính xác của các mô hình trong việc dự đoán khí hậu và phần lớn công việc đó được thực hiện dựa trên việc xem xét những mô hình này có thể dự đoán tốt như thế nào, thông qua so sánh với việc dự đoán khí hậu từ năm 1980 đến bây giờ nếu chúng được chạy từ năm 1980.

Những mô hình khí hậu có chính xác không?

Mô hình khí hậu đã được sử dụng để dự đoán chính xác trong 50 năm qua và có tiến bộ đáng kể trong khoảng thời gian này. Ví dụ những mô hình được sử dụng trong báo cáo khoa học được viết bởi hàng ngàn nhà khoa học trong năm 2013 đã mô phỏng nhiệt độ bề mặt toàn cầu thực sự với tỷ lệ chính xác đến 99%!

Những mô hình sẽ không bao giờ có thể chính xác 100%. Để có thể thực hiện được điều này các nhà khoa học cần phải hiểu và mô phỏng mọi khía cạnh của mô hình khí hậu và biết chính xác mỗi người trong chúng ta sẽ hành động như thế nào trong tương lai. Không có quả cầu thủy tinh, điều này rõ ràng khá là khó khăn!

Vậy tại sao chúng ta lại cần chúng, khi những mô hình khí hậu không chính xác 100%?

Những mô hình này vẫn cực kỳ hữu dụng, mặc dù còn một vài điểm chưa chắc chắn trong những dự đoán. Một điểm chính cần phải nhận ra rằng các nhà khoa học khí hậu không cần dự đoán tương lai chính xác để giúp những nhà hoạch định chính sách; bằng cách sử dụng một vài trường hợp khác nhau, ta có thể nghĩ đến ảnh hưởng của con người đối với biến đổi khí hậu (từ việc nhỏ đến việc lớn), những người tạo ra mô hình khí hậu có thể đưa ra những ý tưởng cho các nhà hoạch định chính sách về dải thay đổi có khả năng trong khí hậu dẫn đến những chính sách hành động khác nhau.

Vì vậy những mô hình khí hậu có thể cảnh báo những nhà hoạch định chính sách với những thông tin và bằng chứng để có thể đưa ra những quyết định về những hành động môi trường trong tương lai. Ví dụ, việc phát thải khí nhà kính sẽ làm tăng nhiệt độ trong tương lai và ảnh hưởng đến mô hình thời tiết trong tương lai. Những mô hình có thể được sử dụng để dự đoán những hoạt động của con người, như tăng lượng khí thải, sẽ ảnh hưởng đến khí hậu như thế nào và cần phải nhanh chóng giảm lượng khí thải CO₂ đế hạn chế sự ấm lên ở mức nhất định như thế nào, ví dụ giới hạn mức tăng ở mức 1,5°C.

Những mô hình cũng có thể lưu ý đến tác động trì hoãn – ví dụ nếu chúng ta không ngừng thải ra lượng khí thải hôm nay, khí nhà kính mà chúng ta đã thải ra vẫn sẽ tiếp tục gây ra hiện tượng ấm lên ít nhất trong vài thập niên tới.

Kết luận

Tất cả những mô hình đều có những giới hạn, nhưng sử dụng một cách hợp lý, chúng cũng có thể có những đóng góp quan trọng để giải quyết hiện tượng biến đổi khí hậu.

 Đưa ra phản hồi

https://climatescience.org/vi/advanced-climate-climate-models/

Chương tiếp theo