Mô hình khí hậu: Chúng ta có thể dự đoán biến đổi khí hậu như thế nào?

Xin lỗi đến tất cả các bạn độc giả yêu xe, nhưng trong chương này thật ra chúng ta sẽ nói về những sự mô phỏng khí hậu của Trái Đất. Tuy nhiên, thật tuyệt khi chúng ta có thể dự đoán trước tương lai phải không nào?

Nhắc lại: Khí hậu là gì?

Khí hậu là một hệ thống bao gồm cả khí quyển, đại dương, băng tuyết, đất liền và tất cả những sinh vật sống trên Trái Đất. Những sự tác động lẫn nhau giữa các yếu tố trên giúp cho khí hậu thay đổi không ngừng. Một ví dụ cho điều này là việc những cơn mưa trên đất liền nơi mà chúng ta sống thực ra đều bắt nguồn từ quá trình bốc hơi nước ở bề mặt đại dương. Khí hậu cũng có thể bị thay đổi bởi những sự kiện không nằm trong hệ thống khí hậu tự nhiên, như việc núi lửa phun trào hay việc lượng khí thải CO₂ tăng lên. Chúng đều được gọi là sự tác động.

Những mô hình khí hậu cho phép chúng ta thực hiện điều này như thế nào?

Những mô hình khí hậu thực hiện việc dự đoán bằng cách mô phỏng những sự tác động lẫn nhau giữa các yếu tố trong hệ thống khí hậu và những tác động từ bên ngoài. Để có thể thực hiện được điều này, các nhà khoa học phải miêu tả được những tác động bằng cách sử dụng những phương trình khoa học phức tạp. Một vài ví dụ cho điều này là có một vài phương trình được tính dựa trên việc đảm bảo lượng năng lượng đến từ Mặt Trời bằng với tất cả năng lượng được hấp thụ hoặc phản chiếu bởi Trái Đất và những đám mây trong khí quyển.

Các nhà khoa học khí hậu thực hiện những dự đoán cho khí hậu trong tương lai bằng cách sử dụng những mô hình khí hậu, bằng cách đưa vào phương trình những trường hợp có thể xảy ra với lượng khí thải CO₂ và nhiều khí thải khác.

Những mô hình khí hậu có chính xác không?

Những mô hình khí hậu đã được sử dụng để thực hiện những dự đoán chính xác trong 50 năm qua và đã cải thiện hơn trong khoảng thời gian này.

Các nhà khoa học biết được điều này nhờ việc sử dụng những dữ liệu khí hậu trong quá khứ để kiểm tra những mô hình của họ. Nếu mô hình khí hậu có thể mô phỏng kiểu khí hậu trong quá khứ, thì nó có khả năng cao mô phỏng chính xác kiểu khí hậu trong tương lai .

Ví dụ, những mô hình đã được sử dụng trong các báo cáo khoa học được viết bởi hàng nghìn nhà khoa học trong năm 2013 đã mô phỏng lại nhiệt độ bề mặt toàn cầu trong quá khứ một cách chính xác với tỉ lệ thành công lên đến 99%!

Các nhà khoa học luôn luôn thực hiện việc kiểm tra và cải thiện tính chính xác của những dự đoán từ mô hình của họ, nhưng ngay cả khi như vậy, những mô hình không bao giờ có thể chính xác 100% được.

Để điều này có thể xảy ra, các nhà khoa học cần phải hiểu rõ và mô phỏng được mọi khía cạnh của hệ thống khí hậu cùng với việc biết chính xác mỗi người trong chúng ta sẽ có những hành động gì trong tương lai. Không có quả cầu pha lê để tiên tri thì việc này e là sẽ khá khó khăn đó!

Vậy tại sao chúng ta lại cần những mô hình khí hậu khi chúng không chính xác 100%?

Tuy còn tồn tại một vài điểm chưa chắc trong dự đoán, những mô hình này vẫn cực kỳ hữu dụng.

Một điểm chính mà chúng ta cần lưu ý ở đây là các nhà khoa học khí hậu không nhất thiết phải dự đoán tương lai để giúp những nhà hoạch định chính sách; bằng cách sử dụng một vài kịch bản được tính toán kỹ lưỡng về cách ứng phó của con người trước biến đổi khí hậu (từ không làm gì cho tới nỗ lực hết mình), những người tạo ra mô hình khí hậu có thể đưa ra những ý tưởng cho các nhà hoạch định chính sách về một dải những thay đổi có thể xảy ra trong khí hậu dẫn đến những chính sách hành động khác nhau.

Bạn có thấy trong biểu đồ rằng nếu chúng ta không có bất kì hành động nào, nhiệt độ có thể tăng lên từ 3°C đến 10°C trước năm 2200 không? Chúng ta không thể biết rõ được, nhưng chắc chắn những điều xấu sẽ xảy ra với chúng ta!

Những mô hình khí hậu có thể cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách những thông tin và bằng chứng để họ có thể bắt đầu đưa ra những quyết định đúng đắn về những hành động khí hậu trong tương lai.

Ví dụ cho điều này là việc phát thải khí nhà kính sẽ làm tăng nhiệt độ và ảnh hưởng đến kiểu thời tiết trong tương lai. Những mô hình có thể được sử dụng để dự đoán những hoạt động của con người, như việc tăng lượng khí thải, sẽ tác động đến khí hậu như thế nào trong tương lai.

Kết luận

Mọi mô hình thời tiết đều có những giới hạn, nhưng nếu được sử dụng một cách hợp lý, chúng cũng có thể có những đóng góp quan trọng để đối phó hiện tượng biến đổi khí hậu.

 Đưa ra phản hồi

https://climatescience.org/vi/simple-climate-climate-models/

Chương tiếp theo